مشکلات گوارشی
رفلاکس معده یا رفلاکس اسید معده به مری (GERD) عارضه‌ای است که بعد از مصرف یک وعده غذایی سنگین یا زمانی که بلافاصله بعد از غذا دراز می‌کشید اتفاق می‌افتد. در این شرایط اسید معده شما به مری برمی‌گردد و علائم مختلفی را ایجاد میکند. اگر تنها گاهی اوقات رفلاکس اسید را تجربه می‌کنید، این عارضه قابل‌کنترل است اما رفلاکس مزمن اسید معده به توجه و رفع آن نیاز دارد زیرا به مرور زمان می‌تواند به بافت‌های مری شما آسیب برساند. برای کنترل موثر این عارضه نیز ابتدا باید با علائم رفلاکس معده آشنا شوید. اگر علائم گوارشی آزاردهنده ای دارید در ادامه مطالب به علائم و عوارض مشکلات گوارشی از قبیل رفلاکس، زخم معده می‌پردازیم. با ما همراه باشید تا نحوه بهبودی کامل را توضیح دهیم.
علائم رفلاکس معده چیست؟
محتویات معده فقط باید در جهت پایین حرکت کنند. حال هنگامی که اسید از داخل معده به سمت بالا (به مری و گلو) برمی‌گردد، به آن رفلاکس اسید می‌گویند. زمانی که این اسید در جایی قرار بگیرد که به آن تعلق ندارد، مطمئنا وجود آن را حس خواهید کرد. در این شرایط، اسید بافت مری را تحریک و ملتهب میکند و علائم زیادی را تجربه می‌کنید که برخی از آنها شامل این مواردند:
۱. علائم اصلی رفلاکس معده
رفلاکس معده، وضعیتی است که در آن اسید معده به سمت مری باز می‌گردد. این بازگشت اسید می‌تواند باعث سوزش سر دل و سایر علائم آزاردهنده شود. اصلی ترین علایم رفلاکس معده عبارت‌اند از:
o سوزش سردل که شامل سوزش، درد یا ناراحتی‌ای است که در ناحیه معده، گلو و قفسه سینه حس میشود.
o رگورژیتاسیون که باعث میشود غذای هضم نشده و اسید به مری یا دهان وارد شوند. در این شرایط بیماران طعم ترش، تلخ یا اسیدی را در گلو یا دهان خود حس می‌کنند.
o سکسکه‌ای که خیلی ادامه‌دار است و قطع نمی‌شود.
o نفخ
o آروغ زدن
o بوی بد دهان
۲. علائم غیر معمول رفلاکس معده
رفلاکس معده، بیماری شایعی است که اغلب با سوزش سر دل و ترش کردن شناخته میشود. اما این بیماری می‌تواند علائم دیگری نیز داشته باشد که شاید برای بسیاری شناخته شده نباشند. برخی از نشانه های رفلاکس معده، خیلی رایج نیستند و تنها برخی از بیماران آنها را تجربه می‌کنند. این علائم شامل این مواردند:
o دیسفاژی که باعث میشود حس کنید چیزی در گلویتان گیر کرده است.
o کاهش وزن بدون دلیل مشخص
o خس‌خس سینه، سرفه خشک، گرفتگی صدا، یا گلودرد مزمن
o درد شدید و مداوم در قفسه سینه
o آسم
o ترشح بیش از حد بزاق
o لارنژیت یا التهاب حنجره
۳. علائم خطرناک رفلاکس معده
دیسفاژی شدید، کاهش وزن با علل ناشناخته، استفراغ مداوم و رنگ‌پریدگی از علائم خطرناک رفلاکس اسید معده محسوب می‌شوند. بیمارانی که این علائم را تجربه می‌کنند، نیاز به انجام معاینات بیشتر و شروع درمان دارند.
این بیماری به خودی خود مهلک نیست، اما در صورت بی‌توجهی به علائم خطرناک آن، ممکن است باعث آسیب به پوشش گلو، مجاری تنفسی و ریه‌ها شود و تنفس را برای شما دشوار کند. در صورت عدم درمان، این بیماران التهاب مری، زخم مری و آشالازی (اختلال در عبور مواد غذایی از مری) را نیز تجربه می‌کنند.
۴. علائم رفلاکس عصبی معده
بسیاری از افراد نمی‌دانند که استرس، اضطراب یا سایر اختلالات مرتبط با روان می‌توانند تولید اسید معده را افزایش دهند و بیماری رفلاکس اسید معده را تشدید کنند. استرس همچنین می‌تواند شما را نسبت به مقادیر کمتر اسید در مری حساس‌تر کند. در این شرایط، زمانی که در معرض موقعیت عصبی‌کننده یا استرس‌زا قرار می‌گیرید علائمی نظیر نفخ، سوزش در گلو و قفسه سینه، سکسکه مداوم و غیره را تجربه می‌کنید.
بهترین توصیه برای این افراد این است که از عوامل استرس‌زا دوری کنند و با تمرینات مدیتیشن، استرس خود را برطرف کنند.
۵. علائم رفلاکس معده شدید
رفلاکس معده زمانی رخ می‌دهد که اسید معده به سمت مری باز می‌گردد. در حالت شدید، این بیماری می‌تواند علائم آزاردهنده و گاه نگران‌کننده‌ای ایجاد کند. اکثر بیمارانی که به رفلاکس معده شدید مبتلا هستند، با یک یا چند مورد از علائم زیر روبرو خواهند شد:
o سوزش سر دل مداوم و آزاردهنده‌ای که معمولا بعد از غذا خوردن اتفاق می‌افتد و ممکن است در شب یا در حالت دراز کشیدن بدتر شود.
o علائم خونریزی در دستگاه گوارش، مانند استفراغ حاوی خون یا شبیه تفاله قهوه یا مدفوعی که حاوی خون است یا سیاه و قیری به نظر می‌رسد.
o احساس وجود توده در گلو
o درد شدید و مداوم بالای شکم یا قفسه سینه
o مشکل در بلع غذا و احساس درد هنگام بلعیدن غذا
o از دست دادن اشتها
علائم رفلاکس معده خاموش
رفلاکس خاموش اصطلاحی است که برای بیماری رفلاکس حنجره (LPR) استفاده میشود. رفلاکس حنجره یک بیماری گوارشی است که در آن اسید معده از لوله بلع (مری) عبور میکند و راه خود را به سمت گلو باز میکند. به این دلیل، نام رفلاکس خاموش را روی این عارضه گذاشته‌اند که در اکثر موارد سبب هیچ علائمی نمی‌شود و بیماران متوجه نمی‌شوند که دچار این اختلال شده‌اند.
رفلاکس خاموش اغلب هیچ علامت یا نشانه‌ای را ایجاد نمی‌کند، با این حال، برخی از بیماران می‌توانند علائمی را خصوصا در ناحیه بینی و حنجره تجربه کنند از جمله:
o آبریزش بینی
o التهاب و درد در ناحیه گلو
o حس وجود توده در گلو
o حس کردن طعم تلخ در گلو
o گرفتگی صدا بعد از خواب
زخم معده چیست و نحوه عملکرد معده چگونه است؟
بهتر است قبل از آشنایی با زخم معده، با معده و نقش آن آشنا شویم. معده، عضوی از دستگاه گوارش است که در حفره‌ی شکم و دقیقا زیر دنده‌ها و در سمت چپ قرار دارد. غذای بلعیده شده، بعد از پایین رفتن در طول مری، از طریق اسفنکتر عضلانی کوچکی که بین معده و مری قرار دارد، به داخل معده رانده میشود و در آنجا با آنزیم‌های گوارشی و اسید کلریدریک مخلوط میشود.
زخم معده خوش خیم چیست؟
زخم‌های خوش‌خیم معده با شکل‌های صاف و منظم، پایه‌های یکنواخت، لبه‌های کاملاً مشخص و چین‌هایی که به سمت زخم مخروطی شده و همگرا هستند، مشخص می‌شوند. این زخم‌ها سرطانی نیستند.
علائم زخم معده چیست؟
گاهی زخم معده هیچ علامتی ایجاد نمی‌کند، اما در صورت بروز علائم، ممکن است موارد زیر را تجربه کنید:
o احساس درد: درد علامت اصلی زخم معده شدید است. محل درد در اطراف معده (سمت چپ و پایین دنده‌ها) یا کمی بالاتر از آن قرار دارد. این درد ممکن است با خوردن غذا تشدید شود زیرا با خوردن غذا ترشح اسید افزایش پیدا میکند. به همین دلیل افرادی که به این بیماری مبتلا هستند، اکثرا لاغر هستند.
o سوءهاضمه: سوءهاضمه علامت کلاسیک زخم معده است. سوءهاضمه باعث درد یا ناراحتی در ناحیه‌ی معده میشود. این علامت می‌تواند با سوزش سر دل اشتباه گرفته‌شود. سوزش سر معده می‌تواند ناشی از ریفلاکس اسید معده (بیماری ریفلاکس اسید معده به مری) باشد. سوزش سردل کمی بالاتر از معده و در قسمت پایین سینه احساس میشود. شایان ذکر است که همه زخم‌های معده باعث سوءهاضمه نمی‌شوند.
o حالت تهوع و استفراغ
o از دست‌دادن اشتها
o کاهش وزن بدون دلیل
o دفع خون روشن در استفراغ
o دفع خون تیره از مدفوع
o علائم کم‌خونی، مانند سبکی سر و ضعف
o شوک (به علت ازدستدادن خون رخ می‌دهد که یک فوریت پزشکی است).
۱. علائم زخم معده عصبی چیست؟
برخی از علائم زخم معده عصبی یا استرس اولسر (stress ulcer) عبارت‌اند از:
o درد در قسمت فوقانی معده
o دردی که بعد از صرف غذا بهتر یا بدتر شود
o احساس نفخ یا سیر بودن غیرمعمول
o حالت تهوع یا استفراغ
o علائم کم‌خونی همچون تنگی نفس و رنگ‌پریدگی پوست
برخی از این زخم‌ها خونریزی زیادی دارند و باعث می‌شوند فرد در سطح خطرناکی خون از دست‌دهد. در افرادی که در حال دست‌وپنجه نرم کردن با بیماری‌ها یا صدمات جدی هستند، این ازدستدادن خون می‌تواند خیلی مهلک باشد.
۲. آیا زخم معده باعث سرطان میشود؟
فرق زخم معده با سرطان معده چیست؟ درصورتی‌که زخم معده به مدت طولانی درمان نشود ممکن است منجر به سرطان معده شود. ممکن است علائم اولیه سرطان معده به‌راحتی با سایر بیماری‌های کمتر جدی اشتباه گرفته‌شوند. این علائم عبارت‌اند از:
o سوءهاضمه مداوم و سوزش سردل
o باد زیاد و به‌دام‌افتاده
o آروغ مکرر
o معده درد مداوم
علائم سرطان معده پیشرفته شامل این مواردند:
o وجود خون در مدفوع یا سیاه‌شدن مدفوع
o ازدستدادن اشتها
o کاهش وزن
۳. علائم مشابه زخم معده و ورم معده چیست؟
این دو بیماری تشابهات زیادی داشته و علائمی شبیه به هم ایجاد می‌کنند. در صورت بروز هر یک از علائم زیر ممکن است به یکی از این دو بیماری مبتلا شده‌باشید:
o درد مبهم یا سوزش در قسمت بالای شکم
o احساس نفخ
o احساس سیری پس از مصرف کمی غذا
o سوزش سر دل و ناراحتی معده
o آروغ زدن به طور مکرر
o کاهش اشتها
o حالت تهوع همراه یا بدون استفراغ.
۴. علائم زخم و خونریزی معده در کودکان و نوزادان
این بیماری ممکن است در کودکان هم ایجاد شود. اصلی‌ترین علت و علائم ابتلای کودکان عفونت با باکتری هلیکوباکترپیلوری است. کودکانی که در محیط شلوغ زندگی می‌کنند یا از تخت مشترک استفاده‌می‌کنند، بیشتر در معرض این عفونت قرار دارند. باید توجه داشته‌باشید که کودک به‌طور مرتب دست‌های خود را بشوید و از ارتباط او با فردی که به این باکتری مبتلا است، خودداری کند. نوشیدن یا خوردن آب و غذای آلوده نیز می‌تواند منجر به عفونت و زخم شود.
۵. علائم زخم و خونریزی معده در بارداری
ابتلا به این بیماری در دوران بارداری نادر است. معمولا در این دوره خانم‌ها دچار رفلاکس معده یا استفراغ حاملگی می‌شوند. در بارداری بیماری‌های مربوط به دستگاه گوارش فوقانی رایج‌تر است. اگر پیش از بارداری شخص دچار زخم معده باشد، ممکن است در بارداری علائم آن شدیدتر شود.
آیا استفراغ خونی در بارداری خطرناک است؟ استفراغ خونی به خودی خود نشانه سقط جنین نیست. با این حال، اگر علائم خاص دیگری همراه با استفراغ خونی دارید، ممکن است جای نگرانی باشد.
۶. زخم معده و کاهش وزن (زخم معده باعث لاغری میشود؟)
این بیماری می‌تواند عبور غذا از دستگاه گوارش را مسدود کند و باعث شود که شما سریع سیر شوید، استفراغ کنید و وزن خود را از طریق تورم ناشی از التهاب یا از طریق زخم کاهش دهید.
۷. زخم معده و تنگی نفس و تپش قلب
زخم معده تنگی نفس میاره؟ خونریزی داخلی شایع‌ترین عارضه زخم معده است. این عارضه زمانی رخ می‌دهد که یک زخم در محل رگ خونی ایجاد شود. خونریزی طولانی مدت، منجر به کم خونی، خستگی، تنگی نفس، پوست رنگ پریده و تپش قلب (ضربان بالا) میشود.
فرق ناراحتی معده با درد قلب چیست؟ علائم بیماری قلبی شامل عرق سرد، تپش قلب، سبکی سر، حالت تهوع یا استفراغ، درد در قسمت بالایی بدن، بازوها و تنگی نفس است.
۸. زخم معده و سرگیجه
این زخم همیشه دردناک نیست. با این حال برخی افراد ممکن است علائمی مانند سوء هاضمه، سرگیجه، سوزش سر دل و رفلکس اسید را تجربه کنند.
۹. زخم معده و درد پشت کمر
درد ناشی از زخم معده می‌تواند از وسط شکم به سمت گردن، ناف یا پشت و کمر شما برسد. این اتفاق از چند دقیقه تا چند ساعت طول می‌کشد و بیشتر چند ساعت پس از خوردن غذا شروع میشود.
۱۰. زخم معده و تب و لرز
علائمی که باید مراقب آنها بود تب و لرز، درد شدید شکم، ضربان قلب و احساس تشنگی هستند. برخی افراد فکر می‌کنند که زخم معده می‌تواند باعث سرطان شود، اما اینطور نیست.
۱۱. زخم معده و حالت تهوع
ایا زخم معده حالت تهوع دارد؟ زخم‌ها باعث واکنش التهابی و انقباض در معده می‌شوند. اگر آنها به اندازه کافی پیشرفت کنند، ممکن است دل درد و حالت تهوع و استفراغ را تجربه کنید.
۵ نشانه زخم معده کدامند؟
زخم معده اغلب با علائمی همراه است که ۵ مورد از رایج‌ترین آنها شامل این مواردند:
o احساس درد دائم یا سوزش در قسمت میانی شکم (معده)
o سوءهاضمه
o سوزش سردل
o حالت تهوع (احساس بیماری)
o ازدستدادن اشتها
علت به وجود آمدن زخم معده چیست و زخم معده چگونه ایجاد می شود؟
چه چیزی باعث زخم معده میشود؟ معده برای کمک به هضم غذا و محافظت در برابر میکروب‌‌ها، یک اسید قوی تولید میکند. برای محافظت از بافت معده در برابر این اسید، لایه‌ی ضخیمی از مخاط ترشح میشود. لایه‌ی مخاطی دستگاه گوارش، نسبت به اسید مقاوم است و با قرار گرفتن در معرض اسید معده و سایر آنزیم‌های گوارشی آسیب نمی‌بیند.
این بافت پوششی، لایه‌های زیرین را از آسیب آنزیم‌های گوارشی محافظت میکند. اگر لایه‌ی مخاطی فرسوده شود و به‌طور موثر کار نکند، باعث از بین رفتن پیوستگی پوشش محافظتی میشود. در نتیجه، اسید معده و سایر آنزیم‌های گوارشی به لایه‌های زیرین نفوذ کرده و باعث آسیب می‌شوند و به این شکل زخم گوارشی ایجاد میشود. زخم‌های گوارشی به دو دسته‌ی زخم معده و زخم اثنی عشر (زخم روده یا زخم دوازدهه) تقسیم می‌شوند.
روش انتقال باکتری اچ پیلوری تاکنون شناخته نشده است، اما تصور میشود که اشتراک غذا یا ظروف، تماس با استفراغ آلوده و آب آلوده مشترک (مانند آب چاه) در مکان‌های توسعه نیافته، راه‌های انتقال این میکروب باشند. محققان معتقدند این عفونت بیشتر در بین افراد دارای شرایط اقتصادی پایین دیده میشود. زخم معده می‌تواند توسط عوامل مختلفی ایجاد شود.
۱. هلیكوباكتر پیلوری
زمانی تصور می شد که استرس، استعمال دخانیات و رژیم غذایی از دلایل اصلی ایجاد زخم معده هستند. پس از انجام تحقیقات، مشخص شد که باکتری هلیکوباکتر پیلوری (H. pylori) مسئول اکثر زخم‌های گوارشی است. این باکتری علت اصلی ایجاد زخم معده است.
تصور میشود كه این باکتری مسئول ۶۰ درصد از زخم معده و ۹۰ درصد از زخم اثنی عشر یا زخم روده‌ی کوچک است. میکروب هلیکوباکتر در پوشش معده زندگی میکند و مواد شیمیایی تولید شده توسط آن باعث تحریک و التهاب می‌شوند.
۲. داروهای مسکن و ضدالتهابی غیراستروئیدی
مصرف آسپرین و برخی داروهای مسکن بدون نسخه که به آنها داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی می‌گویند، می‌توانند باعث تحریک شدن پوشش معده و روده کوچک شوند. در این شرایط ممکن است این پوشش ملتهب شود. داروهایی مانند ایبوپروفن، ناپروکسن سدیم و کتوپروفن جز این دسته داروها هستند:
o تصور میشود داروهای ضد التهاب (NSAIDS) مسئول حدود دو پنجم از زخم‌های معده هستند.
o مصرف همزمان بیش از یک داروی ضد التهاب، خطر ابتلا به زخم‌های گوارشی را افزایش می‌دهد.
o آسپرین یا کلوپیدوگرل، که به طور منظم برای جلوگیری از حمله‌ی قلبی یا سکته‌ی مغزی مصرف می‌شوند، نیز می‌توانند در بروز زخم معده نقش داشته باشند.
o انواع دیگر داروهای ضد درد مانند استامینوفن، منجر به زخم نمی‌شوند.
۳. زخم و سرطان معده
سرطان معده و تنگی نفس، به ویژه در افراد مسن، می‌تواند خود را به شکل زخم گوارشی نشان دهد.
عوارض زخم معده چیست؟
عوارض مهم زخم گوارشی شامل خونریزی، سوراخ‌شدن معده و انسداد معده است که معمولاً نیازمند مداخلات آندوسکوپی یا رادیولوژیک یا در برخی موارد جراحی است. بهبود زخم معده نسبتا آسان است، اما در صورت عدم درمان، می‌تواند منجر به موارد زیر شود:
۱. خونریزی داخلی
این عارضه که بسیار جدی است، می‌تواند بسیار کشنده باشد، به ویژه در افراد مسن یا کسانی که دارای بیماری‌های پزشکی زمینه‌ای هستند. خونریزی از زخم معده در افرادی که از داروهای رقیق کننده‌ی خون مانند وارفارین، آسپرین یا کلوپیدوگرل (پلاویکس) استفاده می‌کنند، بیشتر مشاهده میشود.
۲. آیا زخم معده باعث کم خونی میشود؟
خونریزی آهسته از زخم معده می‌تواند منجر به کم‌خونی شود. هنگام از دست‌دادن خون با حجم زیاد، ممکن است فرد به بستری شدن در بیمارستان یا انتقال خون نیاز داشته‌باشد. از دست‌دادن خون شدید ممکن است باعث خستگی، تنگی نفس، استفراغ خونی یا مدفوع سیاه یا خونی شود.
۳. ایجاد سوراخ در دیواره معده
زخم معده باعث سوراخ شدن معده میشود؟ زخم‌های گوارشی می‌توانند در دیوارهی معده یا روده‌ی کوچک سوراخ ایجاد کنند و فرد را در معرض خطر عفونت جدی حفره‌ی شکم (پریتونیت) قرار دهند. زخم معده‌ی شدید و درمان‌نشده گاهی می‌تواند باعث سوراخ شدن دیوارهی معده شود. در نتیجه، آنزیم‌های گوارشی و غذا به داخل حفره‌ی شکم نشت می‌کنند. این عارضه، یک اورژانس پزشکی است و درمان آن نیاز به جراحی فوری دارد.
۴. انسداد دستگاه گوارش
زخم معده می‌تواند مانع عبور غذا از دستگاه گوارش شود و باعث شود فرد به راحتی احساس سیری کند، استفراغ کند و یا به علت تورم ناشی از التهاب یا زخم، لاغر شود.
۵. سرطان معده
سؤالی که ممکن است برای مبتلایان به این بیماری پیش آید این است که آیا زخم معده باعث سرطان معده میشود؟ مطالعات نشان داده‌است که افراد مبتلا به هلیکوباکترپیلوری در معرض خطر ابتلا به سرطان قرار دارند. این بیماری ممکن است در درازمدت با علائم سرطان معده همراه شود.
۶. خونریزی معده
آیا زخم معده باعث خونریزی معده میشود؟ زخم معده می‌تواند باعث ازدستدادن خون به‌طور آهسته شود که در نهایت منجر به کم‌خونی میشود. همچنین ممکن است خونریزی شدید باشد. در خونریزی شدید نیاز به بستری شدن در بیمارستان بوده و ممکن است استفراغ یا مدفوع شخص سیاه و خونی باشد.
۷. سرطان پانکراس
آیا زخم معده باعث سرطان پانکراس میشود؟ برخی تحقیقات نشان‌می‌دهد که این بیماری به‌خصوص در مردان می‌تواند خطر ابتلا به سرطان پانکراس را افزایش دهد. علت دقیق ابتلا به سرطان پانکراس مشخص نیست. اما پزشکان احتمال می‌دهند، التهاب و وجود باکتری هلیکوباکترپیلوری می‌تواند به بروز این سرطان کمک‌کند.