پروستات
بیماری‌های پروستات معمولاً در مردان مسن شایع‌تر است. علائم آن اغلب به‌صورت مشکل در ادرارکردن ظاهر می‌شود که به دلیل کنترل ضعیف مثانه یا جریان ضعیف ادرار در اثر بزرگ‌شدن غده پروستات است. بهترین روش برای پیشگیری از بروز بیماری، ایجاد سبک زندگی سالم و انجام آزمایش‌های دوره‌ای پروستات است. اگر سابقه خانوادگی انواع بیماری های پروستات را دارید یا بالای ۵۰ سال هستید، این موارد را جدی بگیرید. در ادامه، همراه ما باشید که با علائم و روش بهبودی کامل بیماری غده برون‌ریز بدن آقایان آشنا می‌شویم.
مراحل اولیه بیماری پروستات ممکن است هیچ علامتی نداشته باشد. به همین دلیل حدود ۲۵ درصد از مردان بالای ۵۵ سال (در سن ۷۰ سالگی با افزایش ۵۰ درصد) به بیماری‌های شایع دچار می‌شوند؛ اما علائم بیماری‌های پروستات چیست؟
علائم بیماری های غده پروستات
اگر در زمان ادرار مشکل دارید یا مجبورید دفعات زیادی، به‌خصوص شب‌ها، به سرویس بهداشتی رجوع کنید، می‌تواند نشانه بیماری غده پروستات باشد. سایر علائم و نشانه‌ها عبارت‌اند از:
o خالی نشدن کامل مثانه پس از ادرارکردن
o احساس سوزش و درد
o میل مکرر به ادرار کردن
o وجود خون در ادرار یا مایع منی
o انزال دردناک
o درد یا احساس سفتی مکرر در قسمت تحتانی کمر، ناحیه لگن، رکتوم یا بالای ران‌ها
o چکیدن ادرار
علائم پروستات در جوانان
به‌طورمعمول، پروستات یک غده کوچک و ساکت است که نقش مهمی را در سیستم ادراری و تناسلی مردان ایفا می‌کند. بااین‌حال بعضی مردان، در سنین ۲۰ یا ۳۰ سالگی، وضعیت دردناکی به نام التهاب یا بزرگی غده پروستات را تجربه می‌کنند. احساس درد در زیر شکم و کمر، سوزش در زمان ادرار و مشکلات ادراری از مهم‌ترین علائم انواع بیماری های پروستات در جوانان است.
انواع بیماری های پروستات
سه نوع شایع بیماری پروستات عبارت‌اند از:
o پروستاتیت یا التهاب پروستات
o سرطان پروستات
o بزرگی غده پروستات
o هیپرپلازی خوش‌خیم پروستات
اگرچه این بیماری‌ها علل مختلفی دارند، اما علائم آن‌ها مشابه است. ابتلا به هرکدام از آن‌ها، خطر ابتلا به دیگری را کاهش نمی‌دهد و در مواردی ممکن است بعضی افراد به دو مورد از بیماری‌های غده پروستات دچار شوند. به همین دلیل مهم است که آزمایش پروستات را به‌عنوان بخشی از معاینه فیزیکی سالانه خود قرار دهید.
۱. بیماری پروستاتیت (بیماری تورم یا التهاب پروستات)
پروستاتیت یا التهاب پروستات در بیشتر موارد به دلیل بروز عفونت در اثر حرکت باکتری از مجرای ادرار به سمت غده پروستات رخ می‌دهد. این بیماری می‌تواند نوجوانان تا میان‌سالان را تحت تأثیر قرار دهد (در سنین ۳۰ تا ۵۰ شایع‌تر است) و مشکل دفع ادرار، تب‌ولرز و مشکلات جنسی از مهم‌ترین علائم آن هستند.
پروستاتیت باکتریایی و غیر باکتریایی
التهاب پروستات به دو دسته پروستاتیت باکتریایی حاد و مزمن تقسیم می‌شود. نوع حاد به‌طور ناگهانی رخ می‌دهد و در مدت کوتاهی از بین می‌رود. درحالی‌که نوع مزمن به‌کندی گسترش پیدا می‌کند و برای مدت طولانی، چندین سال، طول می‌کشد.
o پروستاتیت باکتریایی به داروهای آنتی‌بیوتیکی که می‌توانند وارد پروستات شوند، به‌خوبی پاسخ می‌دهد.
o پروستاتیت غیر باکتریایی، پروستات ملتهب که به‌عنوان (CPPS) نیز شناخته می‌شود، سندرم درد مزمن لگن است. عفونت باکتریایی قدیمی، استرس و اضطراب، تحریک ناشی از مواد شیمیایی و مشکلات عضلات کف لگن، بعضی از علل بروز آن هستند.
درمان پروستاتیت با داروهای مسکن مانند پاراستامول یا ایبوپروفن و دارویی به نام آلفا بلوکر در صورت مشکل ادرارکردن صورت می‌گیرد. مسدودکننده‌های آلفا می‌توانند به شل‌شدن عضلات غده پروستات و پایه مثانه کمک کنند.
۲. بزرگ شدن پروستات (prostate enlargement)
بزرگ شدن غده پروستات، چه خوش‌خیم و چه بدخیم، تقریباً برای همه مردان با افزایش سن اتفاق می‌افتد. بزرگی پروستات خوش‌خیم، هیپرپلازی پروستات (BPH) و بزرگ شدن بدخیم، سرطان پروستات نامیده می‌شود. هیپرپلازی پروستات، سرطان نیست و خطر ابتلا به سرطان پروستات را افزایش نمی‌دهد.
انجام آزمایش‌های پروستات در صورت وقوع علائمی مانند بی اختیاری یا ادرار قطره چکانی، می‌تواند در پیشگیری و درمان بزرگی پروستات کمک‌کننده باشد. اگرچه علت دقیق بزرگی غده پروستات مشخص نیست، اما تغییر سطح هورمون تستوسترون می‌تواند در کنار افزایش سن، از دلایل اصلی آن باشد.
۳. هیپرپلازی خوش خیم پروستات (BPH)
BPH یا هایپرپلازی غده پروستات یک بیماری شایع در مردان بالای ۵۰ سال است که سن و سابقه خانوادگی در بروز آن موثرند. از هر ۱۰ مرد، ۸ نفر دچار بزرگی پروستات می‌شوند، حدود ۹۰ درصد از مردان بالای ۸۵ سال BPH دارند که ۳۰ درصدشان احساس علائم دردناک را هم گزارش کرده‌اند.
بزرگ شدن غده پروستات باعث باریک شدن مجرای ادرار و فشار بر پایه مثانه می‌شود. اگر درمان نشود، درنهایت می‌تواند انسداد در جریان ادرار را ایجاد کند. زمانی که این اتفاق به‌طور ناگهانی رخ می‌دهد، به آن احتباس حاد ادرار می‌گویند که بسیار دردناک است. با قراردادن یک لوله نازک در مجرای ادراری (یک کاتتر) و آزادکردن موقت جریان ادرار تسکین پیدا می‌کند.
روش‌های درمانی بزرگی خوش‌خیم پروستات، عمل جراحی، دارودرمانی، بخارآب درمانی برای کوچک‌کردن بافت پروستات، تجویز آنتی‌کولینرژیک‌ها، آلفا بروکرها (تامسولوسین و آلفوزوسین)، دیورتیک، دسموپرسین و حتی داروهای گیاهی هستند.
۴. سرطان پروستات
سرطان پروستات، بعد از سرطان پوست، شایع‌ترین شکل سرطان در مردان است. خوشبختانه آمار مرگ‌ومیر آن بالا نیست اما نیاز به مراقبت جدی دارد (از هر ۴۱ مرد، تنها یک نفر بر اثر سرطان پروستات می‌میرد). سرطان پروستات در درجه اول《بیماری پیری》است به این معنی که با افزایش سن، احتمال ابتلا به سرطان پروستات افزایش می‌یابد؛ اما در کنار آن، نژاد و ژنتیک نیز نقش بسزایی دارند. در صورت داشتن این عوامل، درست است که پیشگیری از سرطان پروستات دشوار می‌شود، اما غربالگری زودهنگام می‌تواند به تشخیص و درمان سرطان کمک کند.
در مراحل اولیه، سلول‌های سرطانی تنها در غده پروستات قرار دارند؛ اما به‌مرور و با انواع تهاجمی‌تر سرطان پروستات، سلول‌های جهش‌یافته گسترش می‌یابند، وارد سیستم عروقی و لنفاوی می‌شوند و تومورهای ثانویه را، به‌ویژه در استخوان‌ها، ایجاد می‌کنند.
پرتودرمانی داخلی یا براکی تراپی، هورمون درمانی، فرسایش لیزری، ایمونوتراپی، پروستاتکتومی یا جراحی پروستات و دارودرمانی مانند داروهای اصلاح‌کننده استخوان، از روش‌های درمانی سرطان غده پروستات هستند.
علت انواع بیماری پروستات در مردان
علت واقعی بزرگ شدن پروستات و بروز بیماری آن ناشناخته است؛ اما اثبات‌شده است که افزایش سن مردان با تغییرات هورمونی مرتبط است. تعادل هورمون‌ها و میزان هورمون تستوسترون در بدن با افزایش سن تغییر می‌کند و این ممکن است باعث رشد غده پروستات شود. همچنین مردانی که بیضه‌های خود را در سنین پایین برداشته‌اند (مثلاً درنتیجه سرطان بیضه) دچار BPH نمی‌شوند. سایر علل بیماری عبارت‌اند از:
o عفونت باکتریایی
o سابقه خانوادگی
o دیابت
o بیماری قلبی
o سبک زندگی ناسالم
تشخیص بیماری های غده پروستات
روش‌های متفاوتی برای تشخیص انواع بیماری های پروستات وجود دارد:
o غربالگری سرطان: انجمن سرطان آمریکا می‌گوید مردان باید قبل از تصمیم‌گیری در مورد اینکه آیا آزمایش شوند یا خیر، در مورد مزایا، خطرات و محدودیت‌های غربالگری سرطان پروستات با پزشک خود صحبت کنند. سنینی که بهتر است حتماً آزمایش بدهند معمولاً ۴۰ به بالا است.
o معاینه رکتوم دیجیتال (DRE): پزشک با دستکش یک انگشت را وارد راست‌روده می‌کند تا اندازه پروستات شما را بررسی کند.
o آزمایش خون برای آنتی‌ژن اختصاصی پروستات: در ترشحات پروستات آنتی‌ژن اختصاصی وجود دارد که تغییرات در اندازه آن، می‌تواند نشان‌دهنده بیماری باشد.
o آزمایش ادرار میانی (MSU) برای بررسی عفونت یا خون در ادرار
o اسکن اولتراسوند و مطالعات جریان ادرار و نمونه‌برداری یا بیوپسی از پروستات
عوارض بیماری های پروستات
عدم توانایی ادرارکردن (به این حالت احتباس ادراری نیز می‌گویند)، عفونت‌های دستگاه ادراری، عدم توانایی در تخلیه کامل ادرار، سنگ مثانه و آسیب به کلیه از عوارض احتمالی بیماری پروستات هستند.
راه های پیشگیری از بیماری های پروستات
موارد زیر، مهم‌ترین راه‌های پیشگیری از انواع بیماری های پروستات به‌حساب می‌آیند:
o انتخاب رژیم غذایی و سبک زندگی سالم در کنار ورزش منظم
o استفاده از روی، امگا ۳ و ویتامین‌ها، به‌خصوص ویتامین D
o مصرف گوجه‌فرنگی (آنتی‌اکسیدان لیکوپن که در گوجه‌فرنگی پخته وجود دارد، در برخی مطالعات نشان داده است که رشد سلول‌های سرطانی پروستات را کند می‌کند.)
o خودداری از مصرف گوشت زغالی (ترکیب شیمیایی آن سرطان‌زا است.)
o حفظ وزن متعادل و جلوگیری از افزایش وزن افراطی
o ترک سیگار، الکل و تنباکو
o فعال‌بودن ازنظر جنسی (انزال بدن را از سموم و سایر موادی که می‌توانند باعث التهاب شوند پاک می‌کند).